27ο ΦΝΘ: O αθλητισμός σπάει ταμπού και νόρμες παραδοσιοκρατίας

Σύνοψη: Στο απομονωμένο χωριό Κοκ – Τας στα σύνορα Κιργιστάν – Τατζικιστάν, συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ σε ολόκληρο το Κιργιστάν με το ποδόσφαιρο ασχολούνται μόλις 900 γυναίκες, στη συγκεκριμένη επαρχία 80 γυναίκες παίζουν ερασιτεχνικά σε ομάδες, και μάλιστα – παρακινούμενες από μία ακτιβίστρια – διοργανώνουν τοπικό πρωτάθλημα, κόντρα στις συντηρητικές νόρμες της κοινότητας.  

ΣΧΕΤΙΚΑΜε 65.000 θεατές και επισκέπτες ολοκληρώθηκε το 27ο ΦΝΘ

Άποψη: Ροσέρ Κορέγια και Στέφανο Ομπίνο «γλιστρούν» αθόρυβα με την κάμερά τους στα οροπέδια του Κοκ – Τας, επιχειρώντας να σχεδιάσουν μέσα από τη μη συμμετοχική τους παρατήρηση τα πορτρέτα των απλών, σκληρά εργαζόμενων γυναικών του χωριού, στο ντοκιμαντέρ του διαγωνιστικού για το 27ο ΦΝΘ, "Στη σέντρα (Kick-off)", όπου το ποδόσφαιρο είναι απλά η αφορμή.

Πράγματι, οι σκηνές από τις προπονήσεις και τους αγώνες των τοπικών γυναικείων ομάδων καταλαμβάνουν μικρό τμήμα του φιλμικού χρόνου, κι αυτό προς το τέλος του συνολικού 75λεπτου. Σημασία δεν έχει τόσο το ποδόσφαιρο καθαυτό όσο το τι αντιπροσωπεύει σημειολογικά για τις παίκτριες: ένα καθόλα δικό τους safe space, έναν «άλλο», παράλληλο χωροχρόνο μέσα στον ήδη υπάρχοντα, στη διάρκεια όπου οι οικιακές υποχρεώσεις μπορούν να περιμένουν, δίνοντας τη θέση τους στην αγνή χαρά του παιχνιδιού.

Χωρίς καν να γνωρίζουν ακριβώς τους κανόνες του σπορ, οι γυναίκες αυτές βρίσκουν στον ομαδικό αθλητισμό μια διέξοδο από την μονότονη και κοπιαστική τους καθημερινότητα, την οποία δείχνουν να έχουν απόλυτη ανάγκη. Ο φακός καταγράφει μεθοδικά τις καθημερινές τους ασχολίες, από τα αρτοσκευάσματα που φουρνίζουν μέχρι τα κεντήματα που δημιουργούν ή το μαλλί που γνέθουν, μιας και αυτές οι ρουτίνες είναι για εκείνες ο ημερήσιος «κανόνας» και το ποδόσφαιρο η – χαρμόσυνα εκτονωτική – εξαίρεση.

Η υποκείμενη πατριαρχία, που ρυθμίζει νόρμες και συμπεριφορές στην κοινότητα, δεν κατονομάζεται ρητά ούτε καταγγέλλεται, παρά αναδύεται μέσα από ρωγμές της αφήγησης, όπως όταν μία από τις παίκτριες χαρακτηρίζει τυχερές όσες γυναίκες έχουν την άδεια από τον σύζυγό τους να ταξιδεύουν για τα τουρνουά, μιας κι η ίδια δεν έχει αυτή την υποστήριξη.

Έτσι, το «Στη σέντρα» αποφεύγει να ριζοσπαστικοποιηθεί ιδιαίτερα ή να αρθρώσει κάποιο βαθύτερο κοινωνικό σχόλιο, παρόλα αυτά εστιάζει με καλλιγραφική φωτογραφία και φροντισμένη πλανοθεσία σ’ ένα feelgood case study γυναικείας ενδυνάμωσης.

Κανείς δεν είναι τόσο αφελής, ώστε να πιστεύει πως ένα τοπικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου γυναικών μπορεί από μόνο του να επιφέρει την ολοκληρωτική ισότητα των φύλων σε ένα βαθιά παραδοσιοκρατικό περιβάλλον. Ίσως, όμως, είναι μια θετική αρχή. 

Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται 6-16 Μαρτίου 2025. 

Το MOVE IT βρίσκεται εκεί και σας γράφει ανταποκρίσεις στο ειδικά διαμορφωμένο section του online περιοδικού μας