27ο ΦΝΘ: Άνθισε η αγάπη, ο σεβασμός και ο θαυμασμός

Σύνοψη: Ο Ελβετός οδοντίατρος Ζουλιέν Γκριβέλ θεράπευε για 26 χρόνια (1972-1998) δωρεάν χανσενικούς (λεπρούς) στην Ελλάδα.

ΣΧΕΤΙΚΑΜε 65.000 θεατές και επισκέπτες ολοκληρώθηκε το 27ο ΦΝΘ

Ένα εσωτερικό ταξίδι που τον βοήθησε να βλέπει τον κόσμο και τη ζωή διαφορετικά. «Υιοθετώντας τη γλώσσα των Ελλήνων υιοθέτησα ασυνείδητα και τη σκέψη τους» λέει. Η φιλία του με τον Μανώλη Φουντουλάκη, πρώην χανσενικό, ήταν καταλυτική.

Γνώμη: Βλέποντας το “Σμιλεμένες Ψυχές”, το ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη (“ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ – Η μνήμη του τόπου”) για τον Ζουλιέν Γκριβέλ, πιστεύεις ότι αν συναντούσες ποτέ από κοντά τον ίδιο τον Γκριβέλ το πιο πιθανό θα ήταν να νομίσεις ότι είναι ένας Έλληνας που έχει ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Αυτή η εντύπωση δημιουργείται αρχικά από τα ελληνικά του, γλώσσα που ο Ελβετός οδοντίατρος κατέχει καλύτερα από πολλούς συντοπίτες μας, και στη συνέχεια από τη μεγάλη αγάπη του για τη χώρα μας.

Μια αγάπη που σμιλεύτηκε από την επαφή του με τις σμιλεμένες ψυχές του τίτλου της ταινίας, δηλαδή τους απομονωμένους χανσενικούς του νοσοκομείου της Αγίας Βαρβάρας στο Αιγάλεω.

Η κάμερα του Ψυλλάκη ακολουθεί τον Γκριβέλ καθώς αυτός επισκέπτεται τη σημερινή Ελούντα, τη Σπιναλόγκα και την  Αθήνα, μαζί με την πρώην νοσοκόμα Κριστιάν, τη σύζυγο και σταθερή συνοδοποίρο στο έργο του, η οποία αντί να αδράξει την ευκαιρία να επισκεφτεί τα ελληνικά νησιά και να ζήσει την ένδοξη πλευρά της χώρας μας βρισκόταν σταθερά δίπλα σ’ εκείνον και κυρίως δίπλα στους ανθρώπους που η κοινωνία δεν ήθελε να βλέπει.

Γιατί το ζευγάρι αυτό είναι Φιλέλληνες με φ κεφαλαίο, αφού δεν στήριξαν αγωνιστές ή επαναστάτες, αλλά επέλεξαν να συνδράμουν μια από τις πιο ταπεινές και ταπεινωμένες κοινότητες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι ο Γκριβέλ είναι ένας άνθρωπος που πεισματικά αρνείται να περιαυτολογήσει στην ταινία, με την έννοια ότι αναφέρεται διαρκώς στους ασθενείς που τον σημάδεψαν, δύο εκ των οποίων αποτελούν σημαντικές φιγούρες της κοινότητας των χανσενικών: τον Μανώλη Φουντουλάκη (που αποτέλεσε και πηγή έμπνευσης για “Το Νησί” της Βικτόρια Χίσλοπ) και τον Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη.

Ο Ψυλλάκης παρεμβάλλει αρχειακό υλικό αυτών των δύο προσωπικοτήτων στην αφήγηση και την περιήγηση του Γκριβέλ, με αποτέλεσμα ένα ντοκιμαντέρ πιστό στην ιδιοσυγκρασία του αντικειμένου του: είναι μεν μια ταινία για τον Γκριβέλ αλλά είναι παράλληλα κι ένας φόρος τιμής στους απροσδόκητους ήρωες της ζωής του.

Γιατί εκεί που οι περισσότεροι ένιωθαν μόνο οίκτο, φόβο και απέχθεια, ο Γκριβέλ άφησε να ανθίσει η αγάπη, ο σεβασμός κι ο θαυμασμός. Και μπορεί η νόσος του Χάνσεν να έχει πια εκλείψει, αλλά αυτή η σπουδή στην ανθρωπιά που παραδίδει ο Ψυλλάκης παραμένει επίκαιρη και αναγκαία.

Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξήχθη 6-16 Μαρτίου 2025. 

Το MOVE IT βρέθηκε εκεί και σας έγραψε ανταποκρίσεις στο ειδικά διαμορφωμένο section του online περιοδικού μας