Το βλέμμα του Οδυσσέα

Ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου περιδιαβάζει την ταραγμένη βαλκανική χερσόνησο και ως άλλος Οδυσσέας κάνει ένα ταξίδι επιστροφής μέσα απ’ τη μνήμη και τα ξέφτια της πρόσφατης ιστορίας. Μια αναζήτηση σε παλιά ελληνικά αστικά τοπία που έχουν καταρρεύσει, ρημάξει και ξεθωριάσει. Φλώρινα, Κορυτσά, Μοναστήρι, Φιλιππούπολη, Μαύρη Θάλασσα, Κονστάντσα, Βουκουρέστι, Δούναβης, Βελιγράδι, Μόσταρ και το τραγικό Σαράγιεβο. Ένα απέραντο τοπίο πληγών που δεν λένε να κλείσουν, εδώ κι έναν αιώνα σχεδόν. Ως κίνητρο γι' αυτή την περιπλάνηση χρησιμοποιείται ένα κουτί φιλμ των πρώτων κινηματογραφιστών των Βαλκανίων, των αδελφών Μανάκια, το οποίο έχει μείνει ανεμφάνιστο και ανεπεξέργαστο απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα, όπως και η αδιεκπεραίωτη υπόθεση των Βαλκανίων.


O ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα, αναζητώντας τρεις μπομπίνες ανεμφάνιστου φιλμ των Αδελφών Μανάκη, πιονιέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια.

Η απεγνωσμένη αναζήτηση του φιλμ όπου καταγράφηκε το πρώτο βλέμμα πάνω σε τούτη τη χερσόνησο, γίνεται ταυτόχρονα και η αναζήτηση ενός βλέμματος από πλευράς του Α. (του Αγγελόπουλου, κατ’ επέκταση), που ψάχνει έναν καινούργιο τρόπο να ξαναδεί τον κόσμο.

Η οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Oδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα δεν αναγνωρίζονται παρά μόνο σαν σχήματα, σκορπισμένα στοιχεία στο μακρύ ταξίδι της σύνθεσης. Τώρα που όλες οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, τώρα που το σοσιαλιστικό όνειρο κύλησε στο ποτάμι της Ιστορίας, η περιπέτεια του βλέμματος απέμεινε η μόνη περιπέτεια να αφηγηθείς.