"Tρελαίνομαι για αντιήρωες! Κάνουν τόσα πολλά με τόσα λίγα..."

Στο σκηνοθετικό ντεμπούτο της Georgia Oakley, BLUE JEAN, βρισκόμαστε στην Αγγλία του 1988 και η συντηρητική κυβέρνηση της Margaret Thatcher ετοιμάζεται να περάσει ένα νόμο που θα στιγματίζει τους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες.

Αυτό αναγκάζει την Jean, μια καθηγήτρια γυμναστικής, να ζει διπλή ζωή. Καθώς η πίεση

αυξάνεται από όλες τις μεριές, η άφιξη μιας νέας μαθήτριας γίνεται αφορμή για μια  κρίση που θα δοκιμάσει την Jean πέρα για πέρα.

Η ταινία, η οποία ήταν υποψήφια για βραβείο BAFTA, κέρδισε το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, καθώς και τέσσερα βραβεία Βρετανικού Ανεξάρτητου Κινηματογράφου.

H άποψη του MOVE IT για το "Blue Jean"

Q & A με την σεναριογράφο-σκηνοθέτη Georgia Oakley

Οι παραγωγοί κι εγώ ξεκινήσαμε να αναπτύσσουμε την ιστορία το 2018. Απλά έψαχνα στα τυφλά για ενδιαφέροντα πράγματα στο διαδίκτυο, και πέτυχα ένα άρθρο από εφημερίδα για τις γυναίκες που είχαν κατέβει από την Βουλής των Λόρδων να κάνουν debate σε σχέση με το άρθρο 28. Αυτή ήταν μια καταπληκτική εικόνα, αυτές να πηδούν από το μπαλκόνι- με είχε συναρπάσει κάπως αυτό. Αλλά με ενδιέφερε ακόμα περισσότερο το ότι δεν ήξερα τι ήταν το άρθρο 28. Όποτε άρχισα να ψάχνω σε σχέση με αυτό. Δεν είχα ιδέα ότι είχε υπάρξει νόμος. Όταν έμαθα τι ήταν, και ότι εγώ ήμουν στο σχολείο όσο ήταν σε ισχύ, κάποια πράγματα άρχισαν να βγάζουν νόημα. Γιατί δεν υπήρχαν πρότυπα, κανείς από τους δασκάλους μου δεν ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος, και κανένας μαθητής στο σχολείο μου δεν ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Ήταν μια διαδικασία ανακάλυψης! Είχα ήδη αποφασίσει ότι η πρωταγωνίστρια έπρεπε να είναι δασκάλα γυμναστικής ή θεάτρου- μια δασκάλα που δεν στέκεται απλά μπροστά στην τάξη. Με ενδιέφερε η σωματικότητα της δουλειάς, και το πως θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα για μια δασκάλα που η δουλειά της έχει άμεση σχέση με σώματα, πως αυτό μπορεί να βάλει έξτρα πιέσεις. Και η ιστορία δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε. Ήταν πάντα γύρω από μία δασκάλα: βάλαμε την ζωή της κάτω από το μικροσκόπιο, αντί να συγκεντρωθούμε στο νόμο αυτόν καθ’αυτόν και στις μεγαλύτερες πολιτικές διαστάσεις του θέματος. Πάντα θέλω να εξετάσω την ζωή ενός ατόμου και των αποφάσεων του.

Νομίζετε ότι οι λεσβίες θεωρούνταν ιδιαίτερα ενοχλητικές ή αντιδραστικές;

GO: Απόλυτα. Και όμως ταυτόχρονα αποστειρωμένες. Θα έλεγα ότι υπήρχε αυτή η τάση τότε όπως υπάρχει και τώρα.  Όπως αναπτύσσαμε την ιστορία, μου φάνηκε ενδιαφέρον να δείξουμε μια λεσβιακή σχέση που λειτουργεί πλήρως και χωρίς ιδιαίτερες διαφορές από οποιαδήποτε σχέση αγάπης, αλλά στη συνέχεια διαλύεται για διάφορους λόγους. Νιώθω ότι αυτό δεν είναι κάτι που έχω δει πολλές φορές. Βλέπουμε πολλές ρομαντικές ιστορίες μεταξύ κοριτσιών, και ιστορίες για επιθυμία και πόνο και την αδυναμία να αποκτήσεις κάτι, αλλά δεν νομίζω ότι βλέπουμε ποτέ την άλλη πλευρά: μια λειτουργική σχέση. Υπάρχει μια επιπλέον στρώση σιωπής γύρω από τις ομοφυλόφιλες γυναίκες..

Πως σου φάνηκε η Rosy McEwen, που έκανε μια εξαιρετική ερμηνεία σαν Jean;

Ναι, η Rosy ήταν ακριβώς το κατάλληλο άτομο. Είχε αυτή την εκπληκτική ηρεμία και μπορούσε να μεταφέρει όλα όσα ζητούσα -όλα αυτά που κινούνται κάτω από την επιφάνεια- μπορούσε να μείνει πολύ ήρεμη και να κάνει τόσο πολλά με τόσο λίγα.

Ήταν σημαντικές και οι τοπικές και κοινωνικές προελεύσεις των χαρακτήρων  σημαντικές, όπως και η σεξουαλικότητα τους;

Ήθελα η Jean να είναι κάποια σχετικά ουδέτερη. Ανήκει στην μεσαία τάξη. Έχει ακόμα επαφή με την οικογένεια της. Οι περισσότερες γυναίκες με τις οποίες μιλήσαμε κατά την έρευνα μας είχαν απομονωθεί από τις οικογένειες τους. Πολλές είχαν εγκαταλείψει τις πόλεις στις οποίες μεγάλωσαν και δημιούργησαν μια καινούργια ζωή για τον εαυτό τους. Ήθελα να προσπαθήσω να πω την ιστορία κάποιας που δεν άνηκε σε αυτές τις κατηγορίες που δεν ήθελε να φύγει πολύ μακριά από αυτά που ήξερε, που δεν ήθελε την ζωή της να είναι πολιτική.

Ήταν ποτέ πρόβλημα κατά την ανάπτυξη της ιστορίας το ότι η Jean δεν συμπεριφέρεται πάντα με ηθικά υποδειγματικό τρόπο;

GO: Ήμασταν πολύ τυχερές: η εκτελεστική παραγωγός, η Eva Yates είχε την ίδια άποψη με εμάς σχετικά με τις “συμπαθείς” γυναίκες, και ποτέ δεν προσπάθησε να μας υποχρεώσει να πούμε μια ιστορία για κάποια που κάνει όλα τα πράγματα σωστά. Όλοι αποδεχθήκαμε το γεγονός ότι η Jean είναι κάπως antihero. Στο κάτω-κάτω, βλέπουμε συνέχεια ταινίες με ανδρικούς χαρακτήρες που κάνουν απαίσια πράγματα, ή που κάνουν λάθος επιλογές, και δεν το αμφισβητούμε αυτό! Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν άνθρωποι που το διάβασαν και είχαν αμφιβολίες για την ηθική της Jean και για αυτά που κάνει. Αλλά αυτό ακριβώς ήταν που μου φάνηκε ενδιαφέρον.  Έχουμε τόσους τρόπους πλέον να μιλήσουμε για την εσωτερικευμένη ομοφοβία και τις μικροεπιθετικότητες τώρα- όλα αυτά είναι μέρος της συλλογικής συνείδησης- αλλά εκείνη την εποχή, απλώς δεν ήξεραν. Τα ομοφυλόφιλα άτομα πολύ συχνά μεγαλώνουν νιώθοντας απέχθεια για τον εαυτό τους, χωρίς απαραίτητα να το αντιλαμβάνοντα

Q & A με την Rosy McEwen

Γνώριζες για το ιστορικό πλαίσιο της ταινίας;

Δεν ήξερα τίποτα για το άρθρο 28. Και ήμουν στο σχολείο ενώ ήταν σε ισχύ- δεν καταργήθηκε στην Αγγλία μέχρι το 2003. Δεν είχα ιδέα ότι αυτό συνέβαινε, ούτε ότι αυτοί οι άνδρες και γυναίκες ζούσαν αυτές τις τραυματικές ζωές, κοιτάζοντας συνέχεια πάνω από τον ώμο τους και νιώθωντας συνέχεια ότι δεν μπορούν να είναι ο εαυτός τους. Απλά ένας συνεχής καταιγισμός μάκρο-και μικρό επιθετικοτήτων. Είναι υπέροχο το να παίρνεις ένα σενάριο για κάτι που είναι αληθινό, και μια ιστορία που χρειάζεται να ειπωθεί. Και είναι μεγάλο προνόμιο το να είσαι μέρος κάτι τέτοιου.

Η ερμηνεία σου σκιαγραφεί μια γυναίκα που είναι ήσυχη στην επιφάνεια, αλλά με τόσα πολλά που συμβαίνουν μέσα της. Ήταν δύσκολο αυτό από άποψη ερμηνείας;

Αυτό είναι που με ενθουσιάζει σαν ηθοποιό: όταν πρέπει να υποδυθείς κάτι, αλλά αυτό που συμβαίνει από κάτω είναι διαφορετικό. Αυτή η αντίθεση στα συναισθήματα είναι πάντα πολύ συναρπαστική, όπως και το να πηγαίνεις από τη μία άκρη (συναισθημάτων) στην άλλη πάρα πολύ γρήγορα. Είναι μια υπέροχη πνευματική κατάσταση στην οποία μπαίνεις- εξουθενωτική, αλλά και πολύ δελεαστική. Αυτή η αίσθηση του να υποκρίνεσαι ότι είσαι κάτι ενώ νιώθεις κάτι άλλο- είναι κάτι που μάλλον όλοι νιώθουμε στη ζωή μας, ιδιαιτέρως σαν γυναίκες. Είναι τόσο πολλές οι μάσκες που πρέπει να φορέσουμε.

Ήταν δύσκολο το να βάλεις συναισθηματικά τον εαυτό σου σε μια κατάσταση που συνέβη πριν γεννηθείς, και με τις απόψεις σε σχέση με αυτό το ζήτημα να έχουν αλλάξει τόσο πολύ;

Για να πω την αλήθεια, όχι, επειδή η ταινία είναι τόσο καλά γραμμένη. Και λόγω της έρευνας που έκανα- είδα όλα τα μηνύματα που ήταν στα media εκείνη την εποχή και που η Jean θα είχε δει. Αυτά τα πράγματα σε επηρεάζουν πολύ. Η δουλειά μου σαν ηθοποιός είναι να καταλάβω ένα άλλο άτομο, και για αυτό το λόγο περιτριγύρισα τον εαυτό μου με εικόνες και άρθρα από εφημερίδες και διαφημίσεις που θα την είχαν επηρεάσει ψυχολογικά. Η ιδανική γυναίκα που πάντα απεικονιζόταν σαν πολύ θηλυπρεπής. Οι διαδηλωτές ενάντια του άρθρου 28 σαν “τρελές λεσβίες”. Όταν τα διάβαζα όλα αυτά, μου προκάλεσαν μεγάλη στεναχώρια. Δεν είναι να απορείς που ένιωθε κυνηγημένη. Φυσικά και έκρυβε το ποια ήταν και προσπαθούσε να είναι κάτι άλλο.  Υπάρχει περισσότερος χώρος, αλλά δεν υπάρχει ακόμα αρκετός χώρος. Το coming out εξακολουθεί να είναι κάτι πολύ δύσκολο, τόσο για τους εφήβους όσο και για τους ενήλικες. Ακόμα δεν ξέρεις αν ο κόσμος θα σε αποδεχτεί ή όχι.

Η Jean κάνει πράγματα που μπορεί να κάνουν τον θεατή να την αντιπαθεί ή να την κρίνει. Πως ένιωσες για τον ηθικό της χαρακτήρα;

Τρελαίνομαι για αντιήρωες. Νιώθω ότι είναι ένα τόσο ανακουφιστικό πράγμα να βλέπεις γιατί όλοι κάνουμε λάθη. Και ο μόνος λόγος που κάνει (η Jean) τα λάθη που κάνει είναι επειδή είναι τρομοκρατημένη, και έχει πείσει τον εαυτό της ότι ο είναι ο μόνος τρόπος να διαχειριστεί όλες τις υποχρεώσεις της ταυτόχρονα. Και κάποιες φορές θα χρειαστεί να κάνει λάθος για να βρει το σωστό στο τέλος